-τα παράθυρα του καλού Θεού-

Μας ήρθε ξαφνικά η διάθεση να περάσουμε από νωρίς τη νύχτα σ΄ έναν πύργο. Πολλοί πύργοι, στη Γαλλία, έχουν γίνει ξενοδοχεία: ένα τετράγωνο όλο πράσινο, χαμένο σε μια έκταση όλο ασχήμια χωρίς πράσινο. Ένα κομματάκι από αλέες, δέντρα και πουλιά στη μέση ενός απέραντου δικτύου από δρόμους. Οδηγώ και, στο καθρεφτάκι, προσέχω πίσω μου ένα αυτοκίνητο. Το αριστερό του φωτάκι αναβοσβήνει και ολόκληρο το αυτοκίνητο εκπέμπει κύματα ανυπομονησίας. Ο οδηγός περιμένει την ευκαιρία να με προσπεράσει. Παραμονεύει αυτή τη στιγμή όπως το αρπαχτικό παραμονεύει ένα σπουργίτι.

Η Βέρα, η γυναίκα μου, μου λέει: «Κάθε πενήντα λεπτά πεθαίνει κι ένας άνθρωπος στους δρόμους της Γαλλίας. Για κοίτα όλους αυτούς τους τρελούς που τρέχουν γύρω μας. Είναι οι ίδιοι που γίνονται υπερβολικά συνετοί όταν κακοποιείται κάποια γριά μπροστά στα μάτια τους στο δρόμο. Τί συμβαίνει και δεν φοβούνται όταν βρίσκονται στο τιμόνι?»
Τι να απαντήσεις? Μάλλον το εξής: ο άνθρωπος που σκύβει πάνω στη μοτοσυκλέτα του δεν μπορεί να συγκεντρωθεί παρά μόνο στην παρούσα στιγμή της πτήσης του. Γαντζώνεται πάνω σ΄ένα κλάσμα χρόνου αποκομμένο από το παρελθόν και από το μέλλον, αποσπάται από τη συνέχεια του χρόνου. Είναι εκτός χρόνου. Μ’ άλλα λόγια, βρίσκεται σε κατάσταση έκστασης. Σ αυτή την κατάσταση, δεν ξέρει τίποτα για την ηλικία του, δεν ξέρει τίποτα για τη γυναίκα του, τίποτα για τα παιδιά του, τίποτα για τις σκοτούρες του, και ως εκ τούτου δεν φοβάται, διότι η πηγή του φόβου βρίσκεται στο μέλλον, και όποιος απελευθερώνεται από το μέλλον δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.

Η ταχύτητα είναι μορφή έκστασης που την έκανε δώρο στον άνθρωπο η τεχνολογική επανάσταση. Σε αντίθεση με τον μοτοσυκλετιστή, ο δρομέας είναι πάντοτε παρών στο σώμα του, αφού είναι αναγκασμένος να σκέφτεται ασταμάτητα τις φουσκάλες του, το λαχάνιασμά του. Όταν τρέχει αισθάνεται το βάρος του, την ηλικία του, έχοντας όσο ποτέ άλλοτε συνείδηση του εαυτού του και του χρόνου της ζωής του. Όλα αλλάζουν όταν ο άνθρωπος εκχωρεί την ικανότητά του για ταχύτητα σε μια μηχανή: από εκείνη τη στιγμή το σώμα του βρίσκεται εκτός παιχνιδιού και παραδίδεται σε μια ταχύτητα που είναι ασώματη, αύλη, ταχύτητα αμιγής, ταχύτητα καθαυτήν, ταχύτητα έκσταση.

Περίεργη συμμαχία: η απρόσωπη ψυχρότητα της τεχνολογίας και οι φλόγες της έκστασης. Θυμάμαι εκείνη την Αμερικανίδα που, πριν από τριάντα χρόνια, με όψη σοβαρή και ενθουσιώδη, κάτι σαν απαράτσικ του ερωτισμού, μου έκανε μάθημα (παγερά θεωρητικό) για τη σεξουαλική επανάσταση. Η λέξη που επανερχόταν συχνότερα στο λόγο της ήταν η λέξη οργασμός. Μέτρησα : σαράντα τρεις φορές. Η λατρεία του οργασμού: προβολή της πουριτανικής χρησιμοθηρίας στη σεξουαλική ζωή, αποδοτικότητα εναντίον αργίας. Αναγωγή της συνουσίας σε εμπόδιο προς υπερπήδηση προκειμένου να φτάσει κανείς σε μια εκστατική έκρηξη, τον μόνο αληθινό στόχο του έρωτα και του σύμπαντος.

Γιατί χάθηκε η ηδονή της βραδύτητας? Α, που είναι οι παλιοί αργόσχολοι? Που είναι αυτοί οι φυγόπονοι ήρωες των λαικών τραγουδιών, αυτοί οι πλάνητες που χαζεύουν από μύλο σε μύλο και κοιμούνται στο ύπαιθρο? Άραγε χάθηκαν μαζί με τους χωματόδρομους, μαζί με τα λιβάδια και τα ξέφωτα, μαζί με τη φύση? Μια τσεχική παροιμία δίνει τον ορισμό της γλυκιάς απραξίας τους με μια μεταφορά: κοιτάζουν τα παράθυρα του καλού Θεού. Όποιος κοιτάζει τα παράθυρα του καλού Θεού δεν βαριέται. Είναι ευτυχής.
Στον κόσμο μας η αργία μεταβλήθηκε σε αεργία, που είναι τελείως άλλο πράγμα: ο άεργος είναι στερημένος, βαριέται, αναζητάει μονίμως την κίνηση που του λείπει.

Κοιτάζω στο καθρεφτάκι : πάντα το ίδιο αυτοκίνητο, που δεν μπορεί να με προσπεράσει εξαιτίας της αντίθετης κυκλοφορίας. Πλάι στον οδηγό κάθεται μια γυναίκα. Γιατί δεν της διηγείται κάτι αστείο? Γιατί δεν ακουμπάει την παλάμη του στο γόνατό της? Απεναντίας, αναθεματίζει τον αυτοκινητιστή μπροστά του που δεν τρέχει γρήγορα, και η γυναίκα δεν σκέφτεται κι εκείνη να αγγίξει τον οδηγό με το χέρι, σοφάρει νοερά μαζί του και με αναθεματίζει κι αυτή.

Κι εγώ σκέφτομαι εκείνο το άλλο ταξίδι από το Παρίσι προς τον εξοχικό πύργο, ένα ταξίδι που έγινε εδώ και διακόσια χρόνια, το ταξίδι της μαντάμ ντε Τ. και του νεαρού ιππότη που τη συνόδευε. Είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται τόσο κοντά ο ένας στον άλλο, και η ανείπωτη αισθησιακή ατμόσφαιρα που τους περιβάλλει πηγάζει ακριβώς από τη βραδύτητα του ρυθμού: τα δύο κορμιά, που ταλαντεύονται με την κίνηση της άμαξας, αγγίζονται, αρχικά εν αγνοία τους, κατόπιν εν γνώσει τους, και η ιστορία αρχίζει.

* * * * * * *