εικόνες του 21ου αιώνα

Επέλεξα σχεδόν τυχαία τα παρακάτω ντοκιμαντέρ από το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που αρχίζει αύριο Παρασκευή και τελειώνει την Κυριακή, δέκα μέρες μετά.


Άγνωστος λευκός άνδρας / Ρούπερτ Μάρεϊ (Μ.ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ)
Κάποια στιγμή ανάμεσα στις 8μμ της 1ης Ιουλίου και στις 7πμ της 2ας Ιουλίου του 2002, ο Νταγκ Μπρους έχασε τον εαυτό του. Εκείνο το πρωί, ταξιδεύοντας στο μετρό της Νέας Υόρκης με κατεύθυνση προς το Κόουνι Άιλαντ, ο Νταγκ δεν μπορούσε να θυμηθεί τ’ όνομά του. Ούτε πού εργαζόταν. Ούτε ποιοι ήταν οι φίλοι του. Ούτε πόσα λεφτά είχε στην τράπεζα. Ήταν χωρίς ταυτότητα. Ο Άγνωστος λευκός άνδρας είναι η αληθινή ιστορία του πώς ο Νταγκ, ένας επιτυχημένος πρώην χρηματιστής, αγωνίζεται να μάθει ποιος ήταν και ποιος θα γίνει. Το ντοκιμαντέρ, παραγωγή του παλιού του φίλου, Ρούπερτ Μέρες, είναι ένα χρονικό αυτού του εις βάθος ταξιδιού. δύο μαγνητικές, δύο αξονικές, 26 εξετάσεις αίματος και πλήθος ψυχιάτρων δεν μπορούν να διαγνώσουν σωστά αυτό που αποδεικνύεται τελικά πως είναι η πιο τρομακτική μορφή απώλειας της μνήμης: η ανάδρομη αμνησία. Είναι προς τιμήν του σκηνοθέτη το γεγονός ότι η ταινία θέτει όλα τα σωστά ερωτήματα, μολονότι πολλές από τις απαντήσεις παραμένουν άπιαστες.

Οργισμένος μοναχός - στοχασμοί για το Θιβέτ / Λικ Σάντλερ (ΕΛΒΕΤΙΑ)
Θιβέτ – η μυστικιστική σκεπή του κόσμου, όπου ζουν φωτισμένοι μοναχοί. Μόνο ένας τους αρνήθηκε να συμβιβαστεί: Ο Γκέντουν Τσόεφελ, ο αμαρτήσας μοναχός που εγκατέλειψε τη μοναστική ζωή το 1934, αναζητώντας κάτι νέο. Πνεύμα ελεύθερο και άνθρωπος πολύπλευρος, ο Γκέντουν ήταν μπροστά από την εποχή του και έκτοτε έχει γίνει σύμβολο ελπίδας για ένα ελεύθερο Θιβέτ. Επαναστάτης και ευφραδής επικριτής του κατεστημένου, ο Γκέντουν Τσόεπελ εξόργιζε τις Αρχές του Θιβέτ. Αυτό το κινηματογραφικό ταξίδι μέσα στο χρόνο παρουσιάζει τη ζωή του ανορθόδοξου μοναχού, αποκαλύπτοντας ένα πρόσωπο του παλαιού Θιβέτ που αναιρεί τα γνωστά κλισέ. Η ταινία περιέχει σπάνιο αρχειακό υλικό το οποίο δεν έχει προβληθεί ποτέ ώς τώρα. Ωστόσο δεν περιορίζεται στο παρελθόν. Αντίθετα, ταλαντεύεται με δεξιοτεχνία ανάμεσα στην παράδοση και το σύγχρονο. Αρχειακές εικόνες αρχαίων καραβανιών και μοναστηριών εναλλάσσονται με σκηνές από ντισκοτέκ και φαρδιές λεωφόρους στην πρωτεύουσα, Λάσα…

18 κιλά αγάπη / Ντάνι Μένκιν
Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Άμι Ανκίλεβιτς,ενός 3-D animator στο Ισραήλ,του οποίου η σωματική κίνηση περιορίζεται σε ένα δάχτυλο του αριστερού του χεριού. Όταν γεννήθηκε, διαγνώστηκε ότι ο Άμι έπασχε από μια σπάνια μορφή μυικής δυστροφίας που αργότερα προσδιορίστηκε ως νωτιαία μυϊκή ατροφία.Η πρόγνωση ήταν ότι ο Άμι δεν θα ζούσε πέρα από τα έξι του.Τώρα,τριάντα χρόνια αργότερα,ο Άμι αφήνει τη γυναίκα που αγαπά και επιστρέφει στις ΗΠΑ,για να συναντήσει τον γιατρό ο οποίος είχε προβλέψει τον πρόωρο θάνατό του.Στην πορεία,ο Άμι αποδέχεται ένα σημαντικό γεγονός από το παρελθόν του και κυνηγάει το όνειρο μιας ζωής:να καβαλήσει μια Χάρλεϊ Ντέιβιντσον. Το 18 κιλά αγάπη είναι ένα συναρπαστικό, χιουμοριστικό και συγκινητικό ταξίδι στη ζωή, παρέα με κάποιον που πραγματικά ενσαρκώνει το γνωμικό carpe diem (άδραξε τη μέρα)...

Σαν παραμύθι: Δημήτρης Λιαντίνης / Νίκος Παπαθανασίου
Όταν χάθηκε στον Ταΰγετο ο Δημήτρης Λιαντίνης, καθηγητής φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε τα χρόνια (56 ετών) του Εμπεδοκλή όταν πέθανε,και είχε ζήσει σαν και εκείνον 14 ολυμπιάδες. Η εξαφάνισή του τροφοδότησε δεκάδες σενάρια. Είπαν πως έφυγε,πως αποθεώθηκε,πως πέρασε σε άλλη διάσταση. Κάποιοι τον είδαν ζωντανό στους Δελφούς. Η αλήθεια είναι πως ο καθηγητής Λιαντίνης έζησε εν θανάτω μέσα στο φιλοσοφικό του σύμπαν.Και πεθαίνοντας,θα ζει για πάντα.

Οδός Μπερτς 51 / Νταγκ Μπλοκ (ΗΠΑ)
Ο Νταγκ Μπλοκ είχε κάθε λόγο να πιστεύει ότι ο 55χρονος γάμος των γονιών του ήταν καλός. Είναι λοιπόν εντελώς απροετοίμαστος όταν, μερικούς μήνες μετά τον αναπάντεχο θάνατο της μητέρας του, ο πατέρας του τηλεφωνεί για να του αναγγείλει ότι πάει να ζήσει στη Φλόριντα, μαζί με τη γραμματέα που είχε πριν 40 χρόνια. Ο Νταγκ, που ήταν συνδεδεμένος με τη μητέρα του αλλά όχι και με τον πατέρα του, μένει εμβρόντητος. Όταν το πατρικό σπίτι πουλιέται, ο Νταγκ συνειδητοποιεί ότι του μένουν μόνο λίγες εβδομάδες μέχρι ο πατέρας του να φύγει, και μια ζωή αναμνήσεων να μπει για πάντα σε κουτιά. Παίρνει την κάμερά του και πηγαίνει στο Λονγκ Άιλαντ αποφασισμένος να μάθει πιο πολλά για το γάμο των γονιών του και να μάθει πιο πολλά γι’ αυτόν τον άγνωστο που είναι ο πατέρας του. Μέσα από εις βάθος συζητήσεις και την απρόσμενη ανακάλυψη των ημερολογίων που κρατούσε η μητέρα του για 35 χρόνια, ο Νταγκ καταφέρνει ν’ αποδεχθεί τους γονείς του, οι οποίοι είναι πολύ πιο πολύπλοκοι και προβληματικοί απ’ όσο φανταζόταν.

Ένας δράκος στα καθαρά νερά του Καυκάσου / Νίνο Κιρτάντζε(ΓΑΛΛΙΑ)
Κρυμμένο στο νότιο μέρος της κοιλάδας του Μπορζόμι, εκεί όπου βρίσκει κανείς τα ομορφότερα φυσικά τοπία της Γεωργίας καθώς και μια πασίγνωστη πηγή μεταλλικού νερού, το μικρό χωριό του Σακιρέ περνάει τις πιο πολυτάραχες μέρες της ιστορίας του. Ένας τεράστιος πετρελαιαγωγός της ΒΡ πρόκειται σύντομα να περάσει από την περιοχή, κόβοντας στα δύο αυτό το γαλήνιο καταφύγιο, την όαση καθαρού αέρα, τον καυκασιανό αυτόν παράδεισο… Από τότε που πρωτοκυκλοφόρησαν τα νέα στην κοιλάδα, όλοι είναι ανάστατοι. Η ΒΡ υποσχέθηκε να αποζημιώσει τους χωρικούς αν το εργοτάξιο εισχωρήσει στα χωράφια τους, αλλά στην πρώην σοβιετική δημοκρατία, είναι αδύνατον να πει κανείς ακριβώς τι ανήκει σε ποιον! Διχασμένοι ανάμεσα στο δέλεαρ της αποζημίωσης σε δολάρια και τον τρόμο του γιγαντιαίου σωλήνα που θα κόψει το χωριό τους στα δύο, οι χωρικοί μαλώνουν αδιάκοπα. Τελικά, ο αγωγός θα είναι ένα τέρας που θα καταστρέψει την ομορφιά της κοιλάδας, ή ένας σωτήρας που θα οδηγήσει την περιοχή στην ευημερία;

Grizzly Man / Βέρνερ Χέρτσογκ(ΚΑΝΑΔΑΣ-ΗΠΑ)
Στο νέο, συναρπαστικό του ντοκιμαντέρ, Grizzly Man, ο διακεκριμένος σκηνοθέτης Βέρνερ Χέρτσογκ διερευνά τη ζωή και το θάνατο του Τίμοθι Τρέντγουελ, ερασιτέχνη ειδικού στις αρκούδες grizzly και περιβαλλοντολόγου ακτιβιστή. Ο Τρέντγουελ έζησε άοπλος ανάμεσα στις αρκούδες για δεκατρία καλοκαίρια, κινηματογραφώντας τις περιπέτειές του στη φύση τα τελευταία πέντε από αυτά. Τον Οκτώβριο του 2003, ό,τι απέμεινε από τον Τρέντγουελ και τη φίλη του, Έιμι Χιούγκεναρντ, βρέθηκε κοντά στην κατασκήνωσή τους στον εθνικό δρυμό Κατμάι της Αλάσκας. Τους είχε επιτεθεί και καταβροχθίσει μια αρκούδα grizzly. Ήταν το πρώτο τέτοιο περιστατικό στα χρονικά του Κατμάι. (Η αρκούδα που θεωρείται ότι ήταν αυτή που σκότωσε το ζευγάρι, πυροβολήθηκε αργότερα από δασονόμους του πάρκου.) Στην ταινία, ο Χέρτσογκ δεν εξερευνά απλώς το μυστήριο της άγριας φύσης, αλλά και το μυστήριο της ανθρώπινης φύσης, καθώς καταγράφει τα τελευταία χρόνια του φυσιολάτρη Τρέντγουελ. Το υλικό που τράβηξε ο ίδιος ο Τρέντγουελ δίνει ανάγλυφη την εικόνα μιας πολύ ιδιαίτερης προσωπικότητας, ενώ παράλληλα εγείρει ερωτήματα γύρω από τη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση.


* * * * * * *