Ο
Sergei Parajanov (ή Sargis Hovsepi Parajanyan , 9.1.1924-20.7.1990) γεννήθηκε στην Τιφλίδα της Γεωργίας σε οικογένεια Αρμενίων. Όλο του το έργο καθρεφτίζει τον ξεχωριστό πολιτισμό του Καυκάσου όπου μεγάλωσε.
Η πρώτη του δουλειά ήταν τo shadows of Forgotten Ancestors (1964), με το οποίο κέρδισε αμέσως διεθνή αναγνώριση για τα πλούσια κουστούμια και χρώματά του. Μα το μεγαλύτερο έργο του, το «Sayat Nova» ή «το χρώμα των Ροδιών» (1968), απαγορεύτηκε στην USSR γιατί θεωρήθηκε ότι προάγει την ομοφυλοφυλία και τον εθνικισμό. Ο σκηνοθέτης καταδικάστηκε για 5 χρόνια σε στρατόπεδο εργασίας, παρά τις αντιδράσεις διάσημων καλλιτεχνών, συγγραφέων και κινηματογραφιστών (όπως του Λουί Αραγκόν).
Για πολλά χρόνια μετά, του απαγορεύτηκε η δημιουργία ταινιών, πρόλαβε όμως να κάνει άλλες δύο μέχρι το θάνατό του από καρκίνο, στο Yerevan της Αρμενίας το 1990.
*******************
Έχει πάνω από δέκα χρόνια που έπεσα πάνω σ αυτή την
ταινία.
Το πώς δεν το θυμάμαι πια. Ήταν ο καιρός που έγραφα στο βίντεο κι έβλεπα σιδερώνοντας.
Αυτή η ταινία ήταν κατάλληλη για σιδέρωμα.
Θα πω ψέματα αν πω ότι κατάλαβα κάτι περισσότερο απ αυτά που έβλεπα, εκτός από το ότι ήταν ένα καλλιτέχνημα.
Σκηνές σαν πίνακες ζωγραφισμένες, που στέκονταν μπροστά σου όση ώρα χρειάζονταν τα μάτια σου για να τις χορτάσουν. Χρώματα έντονα, υφάσματα βαριά και κεντημένα, τοίχοι γδαρμένοι, πουλιά. Ένα βυσσινί, σαν αίμα παλιό κι ένα κίτρινο ξεβαμμένο. Μια φωνή να αφηγείται που και που.
Και ο Ποιητής, με Π κεφαλαίο. Αυτά.
Πολύ κορόιδεμα έφαγα γιαυτή την ταινία. Για «τις αρμένικες ταινίες που βλέπεις» και «πες μας, τι κατάλαβες απ όλα αυτά?».
Τίποτε δεν κατάλαβα. Εκτός από ένα. Πως η ομορφιά μπορεί να έρθει από εκεί που δεν την περιμένεις, με μέσα που δεν συνηθίζονται, σε ώρες αταίριαστες. Αλλά δεν θα περάσει απαρατήρητη.
******************
Ένα από τα κινηματογραφικά αριστουργήματα του 20ου αιώνα, η ταινία του Sergei Parajanov
«Το χρώμα των Ροδιών».
Είναι η βιογραφία του Αρμένιου τροβαδούρου
Sayat Nova (King of Song) που ξεδιπλώνει τη ζωή του ποιητή περισσότερο μέσα από την ποίησή του, παρά με τον παραδοσιακό αφηγηματικό τρόπο.
Παρακολουθούμε τον ποιητή παιδί, να μεγαλώνει και να ερωτεύεται, να μπαίνει σε μοναστήρι και να πεθαίνει.
Η Sofiko Chiaureli παίζει 6 ρόλους, ανδρικούς και γυναικείους και ο Sergei
Parajanov γράφει, σκηνοθετεί, επεξεργάζεται, χορογραφεί, φτιάχνει τα κουστούμια, σχεδιάζει και διακοσμεί κάθε πτυχή αυτής της επαναστατικής δουλειάς, με την απουσία κάθε είδους διαλόγου ή κίνησης της κάμερας.
"
Βασιλιάς των Τραγουδιών" είναι το όνομα που δόθηκε στον Harutyun Sahakyan (1712-1795), που γεννήθηκε και μεγάλωσε σ ένα χωριό δίπλα στην Τιφλίδα της Γεωργίας, εκπαιδεύτηκε στην ποίηση, το τραγούδι και το παίξιμο του kamanchen, ήταν δικαστής και διπλωμάτης, βοήθησε στην εκεχειρία ανάμεσα στη Γεωργία, την Αρμενία και την Περσική Αυτοκρατορία, έχασε τη θέση του στο δικαστήριο όταν ερωτεύτηκε την κόρη του βασιλιά, και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του σαν πλανόδιος βάρδος.
Πάνω από 220 τραγούδια αποδίδονται σ αυτόν, τα οποία τραγουδιούνται ακόμη έως σήμερα στην Αρμενία.
Η ταινία του Sergei Parajanov ακολουθεί τη ζωή του από την παιδική ηλικία, «τις μέρες που έβαφαν το μαλλί», μέχρι την είσοδό του στο μοναστήρι. Ωστόσο δεν είναι ακριβής βιογραφία, όσο μια σειρά από ταμπλώ αρμένικων ενδυμασιών, χειροτεχνημάτων κεντημάτων και θρησκευτικών τελετών, διανθισμένα με σκηνές από τη ζωή του Ποιητή και απαγγελία στίχων του.
Στην Ευρώπη βγήκε με τον τίτλο
«το χρώμα των Ροδιών», θεωρήθηκε αριστούργημα από τους Federico Fellini, Jean-Luc Godard και Michelangelo Antonioni, είχε τη 10η θέση στα Cahier Du Cinema το 1982, και θεωρείται απο τις 100 καλύτερες ταινίες.
Εδώ, μια σειρά κριτικές για τον σκηνοθέτη. Το Μουσείο Parajanov στο Yerevan. Στην πρώτη φωτογραφία, το μνημείο του Sayat Nova, μπροστά στην ομώνυμη Σχολή Μουσικής στο Yerevan. * * * * * * *
